Chuyện về người thầy giáo thương binh
Trở về vùng căn cứ kháng chiến cũ Krông Bông, nếu hỏi về thầy giáo Y Jăm Hlong, mọi người sẽ không khỏi ngạc nhiên khi từ người già cho đến những đứa trẻ thuộc thế hệ 10x, đều biết rõ ngọn ngành về người thầy giáo thương binh bằng cái tên thường gọi quen thuộc Ama Nguôi.
Ông Y Yăm H Long sinh ra và lớn lên ở Buôn Mnghăn (xã Cư Pui), là một trong số rất ít người thuộc đồng bào dân tộc Mnông có trình độ học vấn lớp ba thời Pháp, người dân trong buôn không chỉ nể phục ông về trình độ mà còn mến ông vì đức tính thương người. Vì thế, năm 1959 khi ông vừa tròn 19 tuổi, ông được đồng chí Nay Dú (thường gọi Ama Sai) trong đội công tác khu 5, tìm đến đưa ra rừng giáo dục, cảm hóa để về làm cơ sở bí mật ở trong buôn.
Y Jăm Hlong đang kể lại thời tham gia kháng chiến và dạy học
Năm 1961 vùng 4 B5 (tiền thân huyện H9-Krông bông) giành lấy chính quyền về tay nhân dân, địch thường xuyên tổ chức bố ráp, đi càn dồn dân vào “ấp chiến lược”, mặc dù ở 2 đầu buôn Mnghăn, địch luôn bố trí 2 trung đội bảo an túc trực canh gác, kiểm soát gắt gao “nội bất xuất, ngoại bất nhập” vậy mà bằng uy tín của mình, ông đã vận động các trưởng dòng họ không để cho địch bắt dân đi. Tình hình mỗi lúc trở nên ác liệt, ông đã đưa 25 hộ với 120 nhân khẩu sơ tán vào buôn Mghí theo Đảng làm Cách mạng. Sau khi đi đấu tranh chính trị tết Mậu thân 1968 trở về, ông và 6 du kích khác được xã điều động tham gia phía trước cùng đơn vị bộ đội chủ lực, đánh địch ở xã Êa Knuêch trên đường 21 (nay thuộc huyện Krông Păk), sau hai ngày vượt đường rừng, đơn vị của ông cũng đã tiếp cận được mục tiêu, để tạo yếu tố bất ngờ, các ông nằm mai phục chờ thời cơ đánh địch, khi phát hiện địch không quan sát, đơn vị ông đồng loạt nổ súng tiêu diệt tại chỗ 3 tên, trong trận đánh này ông và một đ/c khác bị thương được đồng đội đưa về căn cứ điều trị…
Năm 1970, trường dân tộc nội trú của Huyện được thành lập, ông được Huyện phân công phụ trách trường và trực tiếp giảng dạy lớp ba, nói là trường nhưng chỉ có 4 lớp với 160 học sinh thuộc hai khối lớp ba và lớp bốn.
Ông Y Jăm H Long cho biết: Ngày đó mọi thứ đều thiếu thốn, theo kinh nghiệm truyền lại của Đ/c Ama Tuyên phụ trách giáo dục huyện, mỗi khi hết phấn các thầy lại lấy sắn phơi khô gọt thành thỏi để viết, còn phấn màu thì phải lên tận núi cao tìm loại đá non, mềm có màu đỏ về dùng. Học sinh ngoài giờ lên lớp lại phải tăng gia sản xuất, tự túc lương thực. Khó khăn là thế nhưng phong trào thi đua dạy và học rất sôi nổi… nhiều học sinh của trường sau này trưởng thành giữ nhiều cương vị trọng trách của huyện và xã, có những người trở thành sỹ quan quân đội, nhưng mỗi khi gặp ông vẫn lễ phép cúi chào khiến ông không khỏi xúc động và vui mừng về thành quả mà ông và các thầy giáo đã trang bị cho học sinh.
Sau ngày thống nhất đất nước, ông rời bục giảng trở về cuộc sống đời thường là thương binh 4/4. Với đồng trợ cấp ít ỏi, để bảo đảm cuộc sống cho 8 con người trong gia đình, ông tích cực khai hoang vỡ hóa, đi đầu trong phong trào làm lúa nước ở trong buôn, hiện tại gia đình ông có 2 ha ruộng và 1,5 ha rẫy, mỗi năm thu gần chục tấn lúa và hoa màu, cuộc sống của gia đình ông luôn ổn định và phát triển. Tuy nay đã ở cái tuổi bát tuần, nhưng mỗi khi người trong buôn có việc cần đến, ông sẵn sàng tư vấn bằng những kiến thức của mình, hoặc giúp đỡ bằng vật chất để họ cùng vươn lên. Để ghi nhận thành tích tham gia cách mạng ông đã được nhà nước tặng thưởng Huân chương kháng chiến hạng hai và nhiều bằng khen của tỉnh.
Viết Tăng
