Bán trú dân nuôi - còn đó những nỗi lo
Do điều kiện đi lại xa nên hàng trăm học sinh (đa số là người dân tộc Mông) ở các trường THCS Cư Pui, THCS Cư Đrăm và THPT Trần Hưng Đạo (Krông Bông) không thể đi về trong ngày nên phải ở lại trong khu bán trú của trường.
Một số em còn phải ở trong những căn lều dựng tạm gần trường. Ở lại những khu bán trú các em đỡ phải đi xa nhưng việc sinh hoạt trong các khu bán trú lại nảy sinh nhiều việc hết sức phức tạp. Ở xã Cư Đrăm có hơn 100 em phải ở bán trú do nhà cách trường hàng chục km. Các em chủ yếu là học sinh THCS và THPT. 80 em được vào ở khu bán trú của trường THPT Trần Hưng Đạo, 16 em ở khu bán trú trường THCS Cư Đrăm và còn hàng chục em vẫn phải ở các lều tạm bên ngoài. Khu lều tạm được phụ huynh mượn đất của những người dân gần trường dựng để các em trọ học. Mỗi căn rộng chưa đầy 8 m2 với từ 3 đến 5 em ở. Phòng ở chật hẹp, ẩm thấp, thiếu ánh sáng; đồ dùng, quần áo, sách vở trong phòng bề bộn. Các em tự nấu ăn ngay trong phòng ở. Cơm ăn chủ yếu là rau, mắm, muối thỉnh thoảng có ít cá khô. Em Cư Seo Đại học sinh lớp 12A1 (nhà ở thôn Ea Hăn, xã Cư Đrăm) có em trai học lớp 6 cũng ở bán trú trong căn lều gần trường. Phòng ở rộng hơn 3m2, không có điện. Em Đại cho biết: “Gia đình em khó khăn lắm. Mỗi tuần chỉ về nhà một lần để lấy gạo, lấy củi. Do nhà nghèo không có tiền mua thức ăn nên hai anh em chỉ ăn tạm vậy thôi”.
Khu bán trú của học sinh xã Cư Pui
Ở xã Cư Pui cũng có gần 100 em phải ở bán trú, trong khi khu bán trú của nhà trường chỉ đủ cho hơn chục em ở. Còn lại đa số các em vẫn phải ở trong những căn lều tạm bên ngoài. Hai căn phòng tạm mỗi phòng rộng khoảng 20m2 nhưng có đến hơn 40 học sinh cả nam lẫn nữ ở chung. Mọi sinh hoạt đều diễn ra trong phòng ở. Đồ đạc, vật dụng bày biện lộn xộn. Mỗi khi học bài, các em phải nằm ra giường để viết vì không có bàn. Giờ giấc sinh hoạt, học tập, vui chơi cũng không có ai kiểm tra, nhắc nhở. Ông Dương Văn Thanh, ở thôn Ea Rớt (nhà cách trường hơn 20 km) có 2 con đang cùng học lớp 6 tại trường THCS Cư Pui. Ông mừng là con có chỗ ở để học, không phải đi về trong ngày nhưng ông lo ngại vì việc sinh hoạt vô cùng phức tạp của các con ở khu bán trú. Chỗ ở chật chội, nam nữ ở chung, ăn uống thất thường, không có người nhắc nhở việc học hành nên kết quả học tập không cao. Song vì điều kiện nên đành chấp nhận cho con ở bán trú. Ông Thanh chia sẻ: “Mỗi tuần cho con khoảng 50 nghìn đồng để mua thức ăn. Tuy nhiên các con không dùng tiền để mua thức ăn mà sử dụng vào việc khác nên ăn uống thiếu chất nên hay bị ốm. Chỗ ở chật chội, ồn ào, các con không dùng thời gian để học mà tham gia vào các trò chơi vô bổ nên lực học rất yếu”.
Ngay cả khi hơn 100 em được vào ở khu bán trú xây dựng khang trang ở trường THPT Trần Hưng Đạo, trường THCS Cư Pui và trường THCS Cư Đrăm nhưng vẫn có những khó khăn, bất cập. Trường THPT Trần Hưng Đạo đã được đầu tư hàng tỷ đồng để nâng cấp 14 phòng ở, xây dựng hệ thống nhà ăn, công trình vệ sinh, nước sạch sinh hoạt; trường THCS Cư Pui mới được đầu tư xây mới 10 phòng ở bán trú và các công trình phụ trợ cho học sinh; trường THCS Cư Đrăm được xây 2 phòng ở bán trú… nhưng đến nay các trường vẫn chưa được cấp trên phê duyệt công nhận bán trú, cho dù nhà trường đã nhiều lần làm tờ trình gửi cấp trên. Do không phải là mô hình bán trú mà chỉ được xem là những dãy nhà cho học sinh mượn ở nên các trường không có biên chế quản sinh, cấp dưỡng, bảo vệ. Ngoài việc cho các em vào ở trong khu nhà ở, còn lại gia đình và học sinh đều phải tự túc hoàn toàn từ ăn uống, dọn vệ sinh đến chi phí tiền điện, tiền nước. Thiếu sự quản lý nên việc sinh hoạt, học tập của các em cũng không có nề nếp. Nhà trường có bếp nấu, nhà ăn nhưng các em tự nấu và ăn ngay trong phòng ở; giờ giấc sinh hoạt thất thường đặc biệt là khâu giữ gìn vệ sinh, bảo quản cơ sở vật chất. Thầy Mai Văn Thanh, Hiệu trưởng trường THPT Trần Hưng Đạo cho biết: “Học sinh THCS Cư Đrăm và THPT Trần Hưng Đạo ở chung khu nhà ở nhưng không có sự quản lý nên rất phức tạp. Nhiều học sinh không có ý thức giữ gìn vệ sinh, không tiết kiệm điện, tiết kiệm nước nên nhà trường luôn phải bỏ kinh phí để sửa chữa, dọn dẹp vệ sinh”.
Hiện nay các trường này đang rất mong cấp trên sớm công nhận những mô hình này là khu bán trú dân nuôi, để thuận lợi trong quá trình quản lý của nhà trường và đảm bảo các chế độ cho các em học sinh.
Tùng Lâm
