Bà con dân tộc M’nông ở buôn Tul (xã Yang Mao): Ổn định cuộc sống nhờ phát triển cây lúa nước
Buôn Tul, xã Yang Mao (huyện Krông Bông) hiện có 106 hộ, 517 khẩu, trong đó 96 hộ là đồng bào dân tộc M’nông. Trước đây bà con trong buôn phải đi mua gạo ăn hàng ngày. Tận dụng nguồn nước từ 2 dòng suối đầu nguồn và được địa phương đầu tư xây dựng hệ thống kênh mương dẫn nước, mấy năm gần đây, đồng bào M’nông ở đây đã cải tạo, mở rộng diện tích lúa nước. Đến nay trong buôn đã có 30,8 ha đất trồng lúa nước, năng suất trên 6 tấn/ha. Đa số các hộ dân trong buôn đều có ruộng nước, không còn lo thiếu lương thực.
Buôn Tul có tổng diện tích đất canh tác khoảng 175 ha. Trước đây người dân chủ yếu trồng các loại cây như cà phê, sắn, ngô lai và các loại đậu. So với các thôn, buôn khác của xã Yang Mao, diện tích đất trồng trọt của buôn Tul khá ít do địa thế của buôn Tul nằm ở thung lũng, bao quanh là các dãy núi cao. Nhưng vì có 2 suối đầu nguồn là suối Ea Sai và suối Ea M’hắt nên mấy năm nay, đồng bào M’nông ở đây tập trung phát triển cây lúa nước và trở thành buôn có diện tích lúa nước lớn nhất xã Yang Mao.
Một góc cánh đồng lúa nước ở buôn Tul
Suối đầu nguồn Ea Sai vừa cung cấp nước cho công trình nước sạch tự chảy, cấp nước sinh hoạt phục vụ cho 106 hộ dân trong buôn, vừa cung cấp nước cho hơn 30 hộ dân làm ruộng. Ông Ama Thuần một người dân trong buôn đã cải tạo gần 4000 m2 đất cao trước đây trồng bắp lai để làm ruộng được hơn 5 năm. Mỗi vụ thu về hơn 3 tấn lúa. Ông để 1 tấn ăn còn lại đem bán trang trải công việc gia đình. Thấy trồng lúa nước hiệu quả, vừa qua Ama Thuần lại mạnh dạn bỏ ra 5 triệu đồng thuê máy múc, san ủi, cải tạo thêm gần 1000 m2 đất trồng bắp kém hiệu quả để gieo sạ lúa trong mùa tới. Ama Thuần chia sẻ: “Gia đình cũng có ít đất cao trồng sắn và bắp lai nhưng đầu tư nhiều, năng suất thấp, giá cả lại bếp bênh. Thấy hệ thống thủy lợi trong buôn luôn đủ nước nên gia đình quyết định bỏ công sức, tiền bạc cải tạo thành ruộng để sạ lúa. Vụ nào được mùa, gia đình bán bớt lúa lấy tiền mua sắm đồ dùng sinh hoạt”.
Hệ thống kênh mương dọc theo suối Ea M’hắt đã giúp cho hơn 60 hộ dân buôn Tul cải tạo và canh tác trên 20 ha ruộng lúa nước 2 vụ nhiều năm nay. Suối Ea M’hắt có thác nước đầu nguồn nên thời gian cao điểm của mùa khô, suối vẫn có nước, hệ thống kênh mương luôn đủ nước để bà con trong buôn làm mỗi năm 2 vụ lúa nước chắc ăn. Nhiều gia đình trong buôn đã dùng tiền bán lúa để đầu tư mua máy công nông vừa làm đất, vừa vận chuyển phân bón, vận chuyển nông sản về nhà. Gia đình anh Ama Lét (Y Quyên) cải tạo được 5 sào đất trồng lúa nước, mỗi năm làm 2 vụ, thu về khoảng hơn 6 tấn lúa khô. Anh cho biết, ngoài đủ lương thực phục vụ cho gia đình hàng ngày, anh còn tiết kiệm tiền bán lúa, bán sắn, bán bắp mua được xe công nông phục vụ sản xuất và mua sắm một số đồ dùng trong gia đình.
Đồng bào M’nông ở buôn Tul hiện nay đã ổn định cuộc sống. Đường giao thông nội buôn đã được bê tông hóa, điện đường thắp sáng quanh buôn được buôn trích hơn 100 triệu đồng từ nguồn quỹ dịch vụ môi trường rừng của buôn để xây dựng và trả tiền điện hàng tháng; nước sạch tự chảy được dẫn về từng hộ với chỉ 2 nghìn đồng/1m3 nước... Anh Y Quyết Mlô (Ama Luật) buôn phó buôn Tul phấn khởi tâm sự: “Bình quân mỗi hộ đồng bào M’nông ở buôn Tul có khoảng 3 sào lúa nước nên đa số bà con trong buôn không phải mua gạo, không sợ thiếu đói nữa. Vừa qua lãnh đạo địa phương đã lập kế hoạch, tiếp tục xây dựng hệ thống kênh mương vừa tiết kiệm được nước vừa để bà con luôn chủ động được nguồn nước gieo sạ”.
Tùng Lâm
